Johann Meyer en zijn nieuwe thuis in het Swartland
Johan Meyer, bij iedereen liefkozend bekend als Stompie, is een van de toonaangevende natuurlijke wijnbouwers in Zuid-Afrika. Hij maakt zijn eigen wijnen sinds 2008 als een bijbaantje, en sinds 2015 is hij fulltime bezig met zijn JH Meyer wijnen, en maakt hij ook Mother Rock en Force Celeste wijnen in een partnerschap met Indigo Wine in het Verenigd Koninkrijk. Nu heeft hij een landgoed gekocht en wijngaarden aangeplant – een spannende ontwikkeling. Ring en ik bezochten deze nieuwe boerderij, Platteklip, op een mooie novembermiddag om meer te weten te komen.
2008 was een goed moment om als nieuwe producent in het Swartland te beginnen,’ zegt Stompie. Ik denk dat het nu een grotere uitdaging is voor een jonge man om te beginnen en te proberen op de markt te komen. Het wordt moeilijker om goede druiven te vinden. Dat is de reden dat we een landgoed hebben gekocht: om iets duurzaams te krijgen. Ik heb al deze merken, maar ik ben in de afgelopen twee jaar ongeveer vier wijngaarden kwijtgeraakt. Vooral in Elgin zijn wijngaarden weggehaald ten gunste van appels. “Ik kan geen R30 000 per ton betalen,” zegt hij, “en zij kunnen zich niet minder veroorloven, dus planten ze appels. Ook de grotere kopers met meer geld en macht pikken sommige wijngaarden in. Hij verloor een Grenache wijngaard omdat de boer een verbintenis nodig had voor een hogere prijs en een groter volume. Het is jammer, maar wat kun je eraan doen? Het enige wat je kunt doen is grond kopen en zelf aanplanten.’
Dus hij doet het, Craig en Carla Hawkins doen het, en wie nog meer? Er zijn mensen op zoek, maar land kopen is super moeilijk,’ zegt hij. Ik heb geluk gehad dat ik dit land kon kopen. Ik was er twee jaar naar op zoek, toen kwam het op de markt en ik had het vrij snel in handen. Ik heb het in contanten gekocht. Er is niet veel onroerend goed beschikbaar.
Financiering krijgen is moeilijk in Zuid-Afrika. Helaas staan de banken in ons land, als het om wijn gaat, er niet echt voor open. Stompie heeft alles met cash gedaan, zonder leningen. ‘Ik ben niets verschuldigd. Het is een fijn gevoel, maar het is moeilijk. We bouwen zelf, we planten zelf. We hebben alles met veel bloed, zweet en tranen gedaan.’
Stompie heeft zijn intrek genomen in de nieuwe kelder van Platteklip, wat ‘platte rots’ betekent, en is nog steeds bezig met het overbrengen van apparatuur. Het was een hele klus omdat er niets was,’ zegt hij. We hebben de afgelopen 14 maanden heel wat werk verzet, opbouwen en afbreken, en wijngaarden aanplanten en proberen de dieren uit de wijngaarden te houden. Het was hectisch.’
Hij kocht het landgoed in 2016, en besteedde behoorlijk wat tijd aan het onderzoeken van de bodems en het beslissen hoe te planten. Hij zette een weerstation op en deed onderzoek naar het klimaat. Dat was nodig, want het is niet normaal om Pinot Noir en Chardonnay te planten in het hart van het Swartland. Hoewel, om eerlijk te zijn, dit is niet typisch Swartland.
‘Het heet nu Swartland,’ zegt Johann, ‘maar ik ben op dit moment bezig met SAWIS [het overheidsorgaan dat toezicht houdt op de wijngaarden] om het onder te verdelen, om een nieuwe herkomstwijn te creëren, omdat het klimaat zo anders is.’ Normaal gesproken is het hier zo’n 6-8 graden koeler dan waar de meeste wijngaarden van het Swartland liggen. Het heeft ook een hogere regenval. ‘We zitten hier op zo’n 650 m.’ Hoe kun je een nieuwe WO creëren? ‘Het is net als naar de rechter stappen: je moet een goede verklaring hebben, en zeggen dit is de reden dat ik een nieuwe subappellation wil. Het belangrijkste is het klimaat. Ik ben nu vier jaar bezig met het verzamelen van informatie over dit bedrijf. De bodem speelt ook een rol. Hij heeft net de aanvraag ingeleverd voor de nieuwe WO genaamd Picketbooberg, wat de top van de Picketberg betekent.
De reden voor het zoeken naar een nieuwe WO is dat mensen hun wenkbrauwen optrekken als ze Pinot Noir, Sauvignon Blanc en Chardonnay zien met het etiket Swartland WO.
De conclusie van al het bodem- en klimaatonderzoek was dat de Sauvignon Blanc de meest geschikte variëteit voor hier was. Ik zei: ik heb ongeveer 15 hectare die ik kan planten. Ik ben bereid om een halve hectare te bieden voor Sauvignon Blanc.” Dus plantte hij Sauvignon met 5000 wijnstokken/hectare. We zullen zien hoe het uitpakt. Dit is het koelste deel van de wijngaard, op het zuiden, naast de wijnmakerij. Het hele domein is 32 hectare groot. Een deel ervan is niet beplantbaar, dus er is veel natuurlijke vegetatie, waaronder zeldzame fynbos-soorten. De wijngaarden worden aangeplant op maagdelijke grond, en het zijn de enige wijnstokken op de berg. Het is een fijn gevoel om vanaf nul te werken met schone grond,’ zegt Stompie.
De wijngaard ligt ongeveer 30 km van de oceaan (de westkust), en op een heldere dag kun je de tankers op zee zien. Elke middag komt er een oceaanbries door de wijngaard, en dit helpt de boel af te koelen, en ook de ziektedruk te verminderen. Er is ook een goede schommeling in de dagtemperatuur, van 30 C tot 12 C ’s nachts.
De wijngaard is momenteel in ontwikkeling en er wordt nog steeds aangeplant.
Hij is in gesprek met zijn buren om te zien of zij voor hem willen planten. Ik heb twee jongens die bereid zijn om voor 15 hectare te gaan,’ zegt hij. Dit zou de behoefte dekken van het merk Force Celeste dat hij maakt in samenwerking met Indigo Wines (zijn Britse importeur), waar hij momenteel druiven voor koopt. Force Celeste heette tot vorig wijnjaar Force Majeure, maar ze kwamen in de problemen omdat er een wijnhuis in de staat Washington is met die naam.
Heeft grenache een goed toekomstpotentieel in het Swartland? ‘Ja, maar hier boven nog meer, met de Tafelberg zandsteenbodems en een beetje hoogte. Grenache groeit goed op hoogte, naar mijn mening. Het Swartland heeft geweldige bodems voor Grenache, maar we hebben gewoon een beetje hoogte nodig, en dit is zo hoog als je in het Swartland kunt komen. Als we naar de droogte kijken, waren Grenache en Mourvèdre de twee rassen die het goed deden. De opbrengsten van deze variëteiten daalden niet zo sterk als die van Syrah. Ze houden van de warmte.
Als je kijkt naar het aanplanten van wijngaarden, kijk je naar koude-eenheden gedurende het jaar,’ zegt Stompie. ‘Het belangrijkste gebied waarop ze dit gebruiken is eigenlijk bij het planten van fruit. Als je een appelboom wilt planten, heb je minimaal 800 koude-eenheden nodig. Als er appels zijn, dan kan ik Pinot Noir en Chardonnay planten. Die hebben dezelfde soort koude-eenheden nodig. Om een voorbeeld te geven, Hamilton Russell in Hemel-en-Aarde, krijgt 780-820 koude-eenheden per jaar. Ik krijg er 1100 per jaar. Mijn gemiddelde dagtemperatuur hier is 2 C kouder dan Hamilton Russell. De hoogte is verantwoordelijk: voor elke 100 m hoogte ga je 1 C omlaag. De hoogste wijngaard hier ligt op 820 m.
Al zijn wijnen zijn hele trossen, geperst of gefermenteerd. Hij heeft geen ontstengelaar. Misschien ben ik lui, want het is een missie om ze schoon te maken,’ zegt hij gekscherend. De vorige kelder was in Hermon, en die heeft hij vier jaar gehuurd. Nu trekken Ryan Mostert en Sam Suddons er in met hun Silwervis, Smiley en Terracura wijnen.
Het gebruik van sulfiet is laag, veel wijnen krijgen geen toevoegingen. ‘Ik heb veel wijnen over de hele wereld verscheept zonder sulfiettoevoegingen, en zonder problemen’, zegt Stompie. ‘Als je correct werkt in de wijngaarden met een lage pH, werkt het.’ Hij voegt eraan toe dat als je wijnen op een natuurlijke manier wilt stabiliseren, dat tijd kost.
